ارزیابی شدت بیابان زایی با استفاده از مدل esas در منطقه جزینک سیستان

تخریب اراضی در مناطق خشک ونیمه خشک و خشک نیمه مرطوب در اثر فعالیت های انسانی و شرایط اقلیمی را بیابان زایی گویند. این پدیده امروزه بصورت یک معضل جدی دامنگیر جوامع بشری شده وسالانه خسارات جبران ناپذیری را از جنبه های مختلف به بخش های اقتصادی و اجتماعی وارد می نماید. تاکنون روش های متعددی برای برآورد شدت و تهیه نقشه بیابان زایی در سطح دنیا صورت گرفته که هر کدام دارای نواقص و فاکتورهای محدود به مناطق خاص می باشد. روش esas از جدیدترین این روش هاست که در سال 1999 توسط کمیسیون اروپا ارائه شده و در بیشتر کشورهای اروپایی و خاورمیانه بکار برده شده است. تعیین عامل اصلی بیابان زایی در منطقه مورد نظر، تعیین معیارها و زیرمعیارهای موثر در بیابان زایی و در نهایت ترسیم نقشه وضعیت فعلی بیابان زایی منطقه را می توان از اهداف مورد نظر در این تحقیق برشمرد. در این تحقیق سعی شد با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی، عوامل اصلی که منجر به تشدید روند بیابان زایی در منطقه جزینک سیستان و در هر یک از رخساره ها می شود را شناسایی کرده و مورد ارزیابی قرار داد. امتیازدهی به شاخص ها بر اساس مدل بیابان زایی esas صورت گرفت. با استفاده از روش فوق هر یک از شاخص های مورد مطالعه در واحد های کاری مورد بررسی قرار گرفت و برای هر شاخص لایه اطلاعاتی تهیه شد سپس داده های بدست آمده وارد محیط gis شده و برای هر معیار مورد نظر یک لایه اطلاعاتی ساخته شد. در نهایت با تلفیق و تعیین میانگین هندسی لایه-های اطلاعاتی چهار معیار مورد بررسی در منطقه بر اساس مدل مورد مطالعه ( esas)، نقشه شدت بیابان زایی منطقه بدست آمد. بر اساس نتایج حاصل از نقشه به دست آمده 76/21 درصد ( 3/34070 هکتار) آن جزو تیپ شکننده با شدت متوسط قرار گرفته و 93/21 درصد ( 2/34336 هکتار) جزو تیپ بحرانی با شدت کم و همچنین 81/49 درصد (5/77971 هکتار) درصد از مساحت منطقه جزو تیپ بحرانی با شدت متوسط می باشد. در نهایت با توجه به نتایج به دست آمده مهم ترین عامل بیابان زایی منطقه عوامل مدیریتی شناخنه شدند.